Điệp Ngữ Là Gì? Tìm hiểu về Điệp Ngữ

Khái niệm cơ bản

ĐIệp ngữ là gì? - Điệp ngữ hay điệp từ (còn gọi là lặp), lặp lại những từ ngữ nhằm mục đích nhấn mạnh, mở rộng ý, gây ấn tượng mạnh hoặc mở ra những xúc cảm mạnh trong lòng người đọc, người nghe.

 

Các loại Điệp Ngữ

Theo chương trình ngữ văn lớp 7 thì điệp ngữ được chia thành 3 loại chính gồm điệp ngữ nối tiếp, chuyển tiếp và cách quảng.
 

Điệp ngữ nối tiếp

Là loại điệp ngữ các từ lặp lại nối tiếp nhau, tạo điểm nhấn nổi bật về cảm xúc hoặc ý nghĩa quan trọng.
 
Ví dụ câu ca dao Việt Nam sau:
 
Trông trời trông đất trông mây
 
Trông mưa trông nắng, trông ngày trông đêm.
 
Trông cho chân cứng đá mềm.
 
Trời yên biển lặng mới yên tấm lòng.
 
Từ “Trông” được lặp lại liên tiếp để nhấn mạnh sự phụ thuộc vào thời tiết khi làm nông nghiệp lúc xưa.
 
Hoặc câu: Học ăn, học nói, học gói, học hỏi. Nhấn mạnh từ “học” có 4 kỹ năng mà người xưa đã dạy.
 

Điệp ngữ chuyển tiếp

Hay còn được gọi là điệp ngữ vòng, thường dùng trong thơ lục bát, thất ngôn lục bát, thơ tứ tuyệt… Để giúp lời thơ diễn đạt mạch lạc, ngữ nghĩa kết nối liền mạch nhau.
 
Ví dụ: Một bài thơ của thi sĩ Đoàn Thị Điểm
 
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
 
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
 
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
 
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?

>>> Xem thêm các bài viết cùng chuyên mục hỏi đáp ở đây!
 

Điệp ngữ cách quãng

Trái ngược với điệp ngữ nối tiếp, loại này thường cách nhau một vài từ hoặc một câu để bổ sung nghĩa cho nhau. Đây là loại điệp ngữ thường được sử dụng nhất trong thơ ca.
 
Ví dụ: Bài thơ Trăng trối của Tố Hữu
 
Nếu mai đây có chết một thân tôi
 
Hai mươi tuổi, tim đang dào dạt máu
 
Hai mươi tuổi, hồn quay trong gió bão
 
Gân đang săn và thớ thịt căng da
 
Đời mặn nồng hứa hẹn biết bao hoa!
 
Hai mươi tuổi mới qua vòng thơ bé
 
Dù phải chết, chết một đời trai trẻ

Mục đích của Điệp Ngữ

Lưu ý về sử dụng Điệp Ngữ

Gợi hình ảnh

Ví dụ:
 
“Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm”
 
Điệp từ “dốc” giúp gợi nên hình ảnh đồi núi trập trùng, hiểm trở
 

Tạo sự nhấn mạnh vấn đề

Ví dụ: Một đoạn thơ trong bài “Nhớ sao”:
 
“… Nhớ sao lớp học i tờ
 
Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan
 
Nhớ sao ngày tháng cơ quan
 
Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo
 
Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều
 
Chày đêm nện cối túc tắc suối xa…”
 
=> Từ “nhớ sao” được lập lại nhiều lần nhấn mạnh vấn đề sự nhung của tác giả so với những kỷ niệm xưa cũ
 

Tạo sự liệt kê

Ví dụ: Một đoạn thơ trong bài “Hạt gạo làng ta”
 
“Hạt gạo làng ta
 
Có vị phù sa
 
Của sông Kinh Thầy
 
Có hương sen thơm
 
Trong hồ nước đầy
 
Có lời mẹ hát
 
Ngọt bùi đắng cay…”
 
=> Điệp từ “có” được tái diễn nhiều lần để liệt kê những kết tinh đẹp đẽ trong hạt gạo, thông qua đó thể hiện sự trân quý của tác giá so với hạt gạo.
 

Giúp khẳng định

Ví dụ:
 
“Trong đầm gì đẹp bằng sen
 
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
 
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
 
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.”
 
=> Trong ví dụ trên đây, tác giả đã sử dụng biện pháp tái diễn một cụm từ để khẳng định vẻ đẹp thuần túy của bông sen.

Lưu ý về sử dụng Điệp Ngữ

Điệp ngữ là một biện pháp tu từ rất phổ biến, được sử dụng rất nhiều trong văn chương giúp khắc họa rõ nét hình ảnh, tình cảm mà tác giả gửi gắm vào tác phẩm.
 
Khi sử dụng điệp ngữ phải xác định được mục đích sử dụng, chỉ sử dụng khi cần thiết và phải có lối diễn giải mạch lạc rõ ràng, tránh việc lạm dụng trên mức cho phép gây rườm rà cho bài văn.
 
Ví dụ: “Trường em có mái ngói đỏ. Trường em có lá cờ đỏ tung bay phấp phới giữa sân trường. Trường em có hàng cây phượng tỏa bóng mát. Trường em có những thảm cỏ xanh xanh cho chúng em. Trường em đã xây dựng lâu, trông trường em rất cổ kính và khi nhìn trường em, em lại sở hữu cảm giác gần gũi và bình yên. Em rất yêu trường em.”
 
=> Khi đối chiếu với ví dụ trên từ “trường em”, “chúng em” được lặp đi tái diễn nhưng làm cho đoạn văn thêm lộn xộn, không có ý nghĩa tạo nên một điểm nhấn và mang lại cảm xúc cho đoạn văn. Các bạn làm bài nên tránh tình trạng này.
 
=> Có thể sửa lại đoạn văn trên như sau: Trường em có mái ngói đỏ tươi, lá cờ tung bay phấp phới giữa, có hàng cây phượng tỏa bóng mát, có những thảm cỏ xanh xanh cho chúng em đùa vui. Trường em xây dựng đã lâu nên trông nó rất cổ kính và khi nhìn vào, em có cảm giác rất gần gũi và bình yên. Em rất yêu ngôi trường này.

Qua nội dung trên chắc hẳn các bạn đã hiểu Điệp Ngữ là gì? VietAds hy vọng bài viết này bổ ích với bạn. Hẹn gặp bạn tại các bài viết tiếp theo.