Thuốc Lào Là Gì? Quy Trình Chế Biến Thuốc Lào

Thuốc Lào là gì?

Thuốc Lào nghĩa là gì? - Cây Thuốc Lào có tên khoa học là Nicotiana rustica L, là một loài thực vật thuộc chi Thuốc lá (Nicotiana), họ Cà Solanaceae.

Loài này có hàm lượng nicotin rất cao. Lá của nó không chỉ dùng để hút mà còn sử dụng rộng rãi trong việc sản xuất các thuốc trừ dịch hại hữu cơ. Cây thân thảo, mọc quanh năm, cao chừng 1m, thấp hơn cây thuốc lá.
 
Ở Việt Nam, cây Thuốc Lào được trồng chủ yếu để hút theo tập quán của người Việt vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ đến Đèo Ngang (tỉnh Quảng Bình) và các dân tộc thiểu số từ miền núi phía bắc đến miền tây Thanh Hóa - Nghệ An.

• Sau này, nó được trồng rộng rãi ở khắp nơi nhưng chỉ vài vùng được xem là cho sản phẩm thuốc lào nổi tiếng như Hải Phòng và Thanh Hóa.

Quy trình chế biến thuốc và đóng gói Thuốc Lào 

Bước 1: Thu hoạch lá Thuốc Lào

Lá Thuốc Lào được hái về, được rọc sống lá và cuống lá cứng bằng một dụng cụ chuyên dụng bằng kìm tre.

Khâu rọc lá cũng đòi hỏi sự khéo léo của nghệ nhân, nếu rọc không có kỹ thuật lá thuốc sẽ bị rách thậm chí là nát, ảnh hưởng đến chất lượng thuốc sau này.

Sau khi rọc xong, lá thuốc được xếp lớp, cuộn thành từng cuộn tròn đường kính từ 18 – 22cm, độ dài mỗi cuộn thuốc tầm dài từ 1,8 – 2,3m, buộc bằng lạt tre như kiểu bó giò.
 

Bước 2: Cuộn lá

Công đoạn cuộn lá thuốc thành cuốn tròn cũng là một kỹ thuật khó đòi hỏi kinh nghiệm và sự khéo léo của người làm thuốc để cuộn thuốc không quá mềm rỗng hay quá cứng.

Nếu cuộn thuốc mềm thì không khí bên trong cuộn lá còn nhiều dễ gây thối hay héo lá; nếu cứng quá thì thuốc cũng dễ thối và đặc biệt lá thuốc không đủ độ “chín” khi thái.
 

Bước 3: Ủ thuốc và thái lá

Cuộn thuốc được ủ 03 – 05 ngày tùy điều kiện thời tiết và khách quan khi thấy cuộn thuốc vàng suộm thì tiến hành thái lá. Khi chưa có máy thái nghệ nhân thường thái thuốc bằng tay.

• Có thể sử dụng một cái “cầu” bằng cây gỗ dốc 30độ, đặt cuộn thuốc lên, kê con lăn để cuộn thuốc từ từ trôi xuống.

Người nghệ nhân thái thuốc ngồi đầu cầu trên cái ghế con cầm con dao chuyên dùng mảnh nhẹ nhưng rất sắc, thái nhẹ nhàng theo thớ sợi và kỹ thuật.
 
Lưu ý

Tuỳ theo số lượng cuộn nhiều hay ít mà bố trí vài ba người thái sao cho đến 10h – 11h là phải xong để kịp phơinắng ban trưa cho sợi thuốc đủ khô, đủ nắng, tránh sợi thuốc bị xỉn màu rất xấu vì không đủ nắng.

• Hiện nay, chủ yếu đã sử dụng máy thái thuốc khiến giảm được công lao động và sợi thuốc nhờ đó cũng nhỏ và đều hơn so với trước.

Tuy nhiên thuốc được thái bằng máy nhưng người điều khiển máy vẫn đóng vai trò quan trọng, đôi bàn tay khéo léo của người nghệ nhân thái giúp cho sợi thuốc đều, nhỏ và không bị đứt chỉ của sợi.
  

Bước 4: Phơi Thuốc Lào

Thuốc thái xong dùng que để rải đều sợi thuốc lên phên, nia, đem ra sân và vườn để phơi tận dụng ánh nắng.

Nếu trong trường hợp gặp ngày mưa không thể phơi được thì bắt buộc phải đốt sấy bằng cách làm rạp kê phên lên cao lên rồi dùng rơm rạ đốt ở dưới đến khi sợi thuốc khô mới thôi.
 
Lưu ý: Có thể dùng cách ủ men một ngày sau thái kết hợp với hồ sợi sẽ cho chất lượng thuốc ngon hơn.
 
Một bí quyết quan trọng trong công đoạn phơi thuốc cũng thường được người dân Quảng Xương – Thanh Hóa áp dụng là phơi sương. Thuốc được phơi từ chiều đến 9 – 10 giờ tối là thời điểm sương muối xuống nhiều.

Thuốc lào được tưới sương sẽ mềm, độ dầu dẻo cao và màu sắc đẹp hơn phơi nắng.Thuốc phải phơi đủ nắng khi nào sợi thuốc khô kiệt nước, chuyển màu nâu sẫm,hạt cau hoặc vàng, có mùi thơm của lá là sẵn sàng được bao gói bảo quản và đưa vào sử dụng ngay.

Với chỉ những sơ suất nhỏ như bao gói bị rách hoặc không kín, không kĩ, bị gió lùa vào, ẩm ướt cũng có thể làm cho thuốc mốc, hỏng ngay.
 

Bước 5: Đóng gói Thuốc Lào

Thời gian đóng gói thuốc thường vào buổi chiều tối hay sáng sớm, sau khi thuốc lào được ủ từ trưa hoặc từ chiều hôm trước để thuốc bị ỉu, lả, mềm, không giòn.

Cách bảo quản thuốc tại các vùng xưa có thể theo cách đóng vào các thùng, chum, vại sành trên bịt lá chuối khô chống mốc và giữ mùi thơm cho thuốc. Nay thường được đóng gói bằng bao nilon dày, với sợi thuốc đóng gói được ép thật chặt, giảm tối đa lượng không khí trong các lớp thuốc.
 
Trước khi đến tay người hút thuốc, một số nhà sản xuất, kinh doanh còn dùng các phương pháp hồ tẩm hương liệu để tạo hương thơm cho thuốc, vị ngọt khi hút.

 >>> Xem thêm các bài viết cùng chuyên mục hỏi đáp ở đây!
 

Dụng cụ và cách sử dụng Thuốc Lào

 
Hút thuốc lào sử dụng dụng cụ gọi là điếu, có 3 loại điếu chính:
 
- Điếu cày: thân điếu hình ống (bằng tre, nứa, kim loại nhẹ) dài khoảng 40 – 60cm, một đầu của thân điếu phải kín để thân điếu có thể chứa nước, đầu kia hở dùng để hút. Vị trí gần phía đầu kín của thân điếu được khoan một lỗ gọi là nõ điếu để tra thuốc lào vào hút.

- Điếu bát: gồm có bát điếu (bằng gốm, sứ) là nơi chứa nước, nõ điếu lắp ở phía trên. Điếu bát không thuận lợi khi mang xách nên thường dùng để hút ở nhà.

- Điếu ống chạm bạc còn gọi là điếu dóng: tương tự điếu cày nhưng ngắn và to hơn, làm bằng gỗ quý, xương ống của động vật hoặc bằng ngà... Loại điếu này hiện nay hầu như không còn được sử dụng để hút thuốc lào nữa.

Ngoài ra khi không có sẵn điếu, người ta có thể dùng lá chuối, giấy cuộn lại, miệng ngậm một ngụm nước là có thể hút được thuốc lào.
 
Sợi thuốc lào được vê tròn lại thành viên cỡ đầu ngón tay út và tra vào nõ điếu. Sau đó dùng lửa để đốt cho thuốc cháy tạo thành khói đồng thời dùng miệng để hút.

Ngoài cách hút thuốc, Thuốc Lào còn dùng để nhai giống như trong trường hợp ăn trầu. Khi nhai riêng thì gọi là thuốc rê và người "ăn" sẽ ngậm một nhúm Thuốc Lào khô trong miệng, kẹp giữa răng và má, thỉnh thoảng nhai để lấy nước chứ thực ra không nuốt phần bã thuốc.


 

Thuốc Lào có hại không?

- Khói Thuốc Lào chứa những yếu tố nguy hiểm gây ra bệnh nhồi máu cơ tim và ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn, hô hấp, đường ruột và hệ thống bài tiết của người hút chủ động và bị động.

- Những người hút Thuốc Lào có nguy cơ cao mắc các bệnh ung thư vòm, ung thư phổi, ung thư thực quản, ung thư đại tràng, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), cơn đau thắt ngực, cơn nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não...
 
- Những người thường xuyên hít phải khói thuốc lào do người khác hút nhả ra cũng có tỷ lệ mắc các bệnh trên cao hơn người khác. Thuốc lào còn gây nghiện, tạo cảm giác chán ăn.
 
- Khói Thuốc Lào thường được lọc một phần qua nước ở trong điếu, tuy nhiên rất nhanh sau đó nước điếu cày sẽ bão hoà và không giữ được nicotin nữa.

Một giọt Nicotin đủ để làm chết một con ngựa vì vậy những chất độc trong khói thuốc lào như chất nicotin và carbon oxyt dần dần tích tụ và để lại dấu vết trên thành mạch máu làm cho động mạch hẹp lại và có thể bị tắc, không cho máu lưu thông.

• Điều này ảnh hưởng đến cả những người ở xung quanh bắt buộc phải hít những chất độc của khói thuốc.

 
- Thêm vào đó, cảm giác khi say thuốc lào mạnh đến mức những người mới hút thường bị mất thăng bằng, nếu tư thế ngồi của người hút không vững thì rất dễ bị ngã.

- Ngoài ra, người hút Thuốc Lào còn có thể sùi bọt mép, nôn nao, quằn quại... Nếu say thuốc lào mà không có người tỉnh táo ở bên cạnh còn có thể dẫn đến tử vong vì người say thuốc không tự kiểm soát được hành vi của mình.
 
Khi gặp người bị say Thuốc Lào cần cho họ nằm nghỉ ở nơi thoáng mát, sau đó từ từ đỡ họ dậy, cho uống nước từng chút một để họ từ từ tỉnh.

• Nếu xảy ra hiện tượng co giật, sùi bọt mép, không có dấu hiệu cho thấy hết cơn say thuốc thì nên nhanh chóng đưa họ đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.

 

Thuốc Lào có hại như thuốc lá không?

Nếu như Thuốc Lá thông thường chỉ có hàm lượng Nicotin là 1-3% thì thuốc lào có tỷ lệ cao hơn hẳn khoảng 9%. Dù hút Thuốc Lào hay Thuốc Lá đều có hại cho sức khỏe của chính bản thân người hút và những người xung quanh. Cả hai loại thuốc này đều dẫn đến nguy cơ ung thư phổi, ung thư vòm họng, nhồi máu cơ tim...
 
Đối với Thuốc Lào: tác hại tương tự như Thuốc Lá, gây ra các bệnh đường hô hấp, kể cả ung thư cho người hút chủ động và thụ động.

Ngoài ra, Thuốc Lào cũng có các chất độc, chủ yếu là nicotin, hàm lượng thay đổi, có thể tới 16%. Khi Thuốc Lào cháy sẽ tạo ra 56 loại chất độc khác nhau, trong đó nguy hiểm nhất là benzopyren. Trong khói Thuốc Lào có nhiều chất poloni - 20 phóng xạ ra hạt alpha.
 
Đối với Thuốc Lá: đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong sớm trên toàn thế giới, gây ra khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều căn bệnh nguy hiểm như: ung thư, tim mạch, hô hấp và ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản.

Tính chung trên thế giới Thuốc Lá gây ra 90% các trường hợp ung thư phổi... Phát hiện mới nhất của các nhà khoa học Mỹ vừa công bố, cho thấy có tới 7.000 chất độc hại chứa trong khói Thuốc Lá, trong đó có 70 chất là tác nhân gây ung thư.
 
Như vậy, có thể khẳng định Thuốc Lào và Thuốc Lá đều là những sát thủ giết người nguy hiểm, không cần dao vì nó chứa rất nhiều độc tố. Còn để khẳng định thuốc nào độc hại hơn thì hoàn toàn phụ thuộc vào nhóm đối tượng sử dụng nhiều hay dùng ít.

Trên đây là những thông tin cơ bản về Thuốc Lào. VietAds hy vọng bài viết này bổ ích với bạn. Hẹn bạn tại các bài viết tiếp theo!



Quay lại danh mục "Hỏi đáp là gì" Quay lại trang chủ